عوارض جانبی احساسی بعد از سقط جنین یا پایان بارداری، چه از قبل برنامه ریزی شده باشد و چه نسبتا ناگهانی رخ داده باشد، غیر معمول نیست. در برخی از موارد، احتمال نشان دادن علائم افسردگی بالا است. با این حال، ارتباط دقیق بین افسردگی بعد از سقط جنین هنوز نامشخص است.
افسردگی بعد از سقط جنین
تصمیم برای خاتمه دادن به بارداری به ندرت تصمیم ساده ای است و همیشه هم به انتخاب فرد نیست. فارغ از اینکه سقط را آزادانه انتخاب کنند یا نکنند، بعد از عمل ممکن است احساسات متفاوتی داشته باشند.
در دنیا، حدود نیمی از بارداری ها برنامه ریزی نشده است. این مسئله یکی از دلایل اصلی سقط جنین است. با این حال، زوج ها دلایل مختلفی برای ادامه ندادن بارداری دارند.
صرف نظر از دلیل، بسته به شرایط فرد، واکنش احساسی فرد به خاتمه بارداری می تواند از حس تسکین، آرامش و حس خوشحالی گرفته تا غم، اندوه، حس از دست دادن و پشیمانی باشد.
اگر احساسات منفی، شدید و مداوم می توانند نشانه ای از ابتلا به افسردگی باشند.
مسئله سقط برنامه ریزی شده بحث برانگیز است و همچنین مسئله سلامت روان پس از اتمام بارداری.
نکته مهمی که باید بخاطر بسپارید این است که تجربه و واکنش هر فرد متفاوت خواهد بود.
همانطور که محققان انجمن روانشناسی آمریکا (APA) در سال 2009 گفتند، “مهم است که تجارب متنوع سقط جنین زنان شناخته، تأیید و درک شود.”
اثرات احساسی سقط جنین
برای بسیاری از افراد، ختم بارداری می تواند یک رویداد استرس زا در زندگی باشد.
تجربه طیف وسیعی از پاسخ های روانی و عاطفی غیر معمول نیست.
برخی از افراد ممکن است از انتخاب مناسب خود و اقدام برای حل یک وضعیت دشوار احساس آرامش کنند، در حالی که دیگران ممکن است طیف وسیعی از احساسات منفی را تجربه کنند.
هرگونه اتمام بارداری منجر به قطع شدن چرخه هورمون می شود. احساسات منفی که پس از سقط برنامه ریزی شده رخ می دهد ممکن است حداقل تا حدی به دلیل تغییرات هورمونی باشند. این احساسات همچنین شبیه احساساتی است که پس از، از دست دادن برنامه ریزی نشده بارداری (در اثر بیماری، حادثه یا هر عامل دیگر) رخ می دهد.
طبق انجمن بارداری آمریکا، احساسات منفی رایج عبارتند از:
- گناه؛
- عصبانیت؛
- شرم؛
- پشیمانی؛
- از دست دادن عزت نفس یا اعتماد به نفس؛
- احساس انزوا و تنهایی؛
- مشکلات خواب و خواب های بد؛
- مشکلات در رابطه؛
- افکار خودکشی.
علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است غم، استرس یا احساس از دست دادن عزیز را تجربه کنند و احساس کنند توانایی کنار آمدن با آن را ندارند. در صورت بروز افکار خودکشی یا آسیب به خود، فرد باید به دنبال کمک فوری باشد.
اعتقادات مذهبی، مشکلات روابط و انگ اجتماعی می تواند مقابله را دشوارتر کند. خصوصاً اگر این مسائل بدان معنا باشد که فرد کسی را ندارد که در مورد آنچه اتفاق افتاده با او صحبت کند.
در بیشتر موارد، به مرور زمان، این احساسات منفی فروکش می کنند.
با این حال، اگر موارد پزشکی دیگری مانند احساس انزوا یا سابقه قبلی مشکلات بهداشت روانی وجود داشته باشد، ممکن است احتمال افسردگی بیشتر باشد.
افسردگی چیست؟
افسردگی نوعی بیماری روحی و روانی است.
افراد مبتلا به افسردگی ممکن است این علائم و نشانه ها را داشته باشند:
- احساس بی حالی یا ناراحتی؛
- مشکل در فکر کردن، تمرکز و تصمیم گیری؛
- احساس تحریک پذیری و حساسیت؛
- کمبود انرژی؛
- خوابیدن زیاد یا کم؛
- از دست دادن میل به رابطه جنسی؛
- از دست دادن علاقه به فعالیتهایی که قبلاً از آنها لذت می بردند.
همچنین ممکن است احساس گناه و اعتماد به نفس پایین وجود داشته باشد.
افسردگی می تواند کار کردن یا انجام فعالیت های روزمره را سخت کند. عوارض این بیماری می تواند تا از بین رفتن رابطه و از دست دادن شغل نیز باشد. برای برخی از افراد، علائم روان پریشی هم ممکن است ایجاد شود.
تفاوت افسردگی در برابر غم و اندوه
غم و اندوهی که به دنبال از دست دادن یکی از عزیزان فرد ایجاد می شود، می تواند منجر به ناراحتی و علائم دیگر مشترک با افسردگی شود.
احساس غم، اندوه، از دست دادن، پشیمانی نیز می تواند پس از سقط یا از دست دادن بارداری رخ دهد.
اگر علائم فرد با گذشت زمان به تدریج بهبود می یابد، بعید است که فرد به افسردگی دچار بوده باشد.
با این حال، علائمی که ادامه می یابند یا به مرور زمان تشدید می شوند می توانند افسردگی را نشان دهند. در این صورت جستجوی کمک پزشکی ضروری است.
درمان افسردگی بعد از سقط جنین
برای هرکسی که پس از سقط جنین دچار پریشانی شود، مشاوره با روان پزشک ، کمک گرفتن از خانواده، دوستان یا یک گروه اجتماعی می تواند مفید باشد.
این کمک می تواند از بروز احساس غم و اندوهی که منجر به افسردگی می شوند جلوگیری کند.
ولی اگر فرد به افسردگی دچار شود، باز هم این مسئله یک بیماری قابل درمان است.
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دریافت حمایت، به عنوان مثال از یک گروه اجتماعی یا کارکنان سلامت؛
- مشاوره شامل داروهای درمان شناختی رفتاری (CBT)؛
- انواع دارو ها، مانند داروهای ضد افسردگی.
عواملی در زمینه سبک زندگی که می توانند به شما کمک کنند عبارتند از:
- داشتن یک رژیم غذایی سالم و مفید؛
- ورزش کردن به طور منظم؛
- کم کردن استرس تا حد امکان؛
- یادگیری روشهای آرام سازی، مانند یوگا یا مدیتیشن.
کاهش خطر بروز افسردگی بعد از سقط جنین
قبل از تصمیم گیری در مورد سقط، توصیه می شود موارد زیر را امتحان کنید:
- صحبت با افرادی که به آنها اعتماد دارید؛
- سنجیدن تمام گزینه های ممکن؛
- به دنبال کمک پزشکی باشید و از یک متخصص سلامت تا حد امکان هر سوال لازم را بپرسید؛
- دوری از انزوا، زیرا این امر می تواند منجر به افسردگی شود؛
- جلوگیری از تسلیم شدن در برابر فشار برای انجام کاری که نمی خواهید انجام دهید، چه این خاتمه یا ادامه دادن به بارداری باشد.
سقط جنین نیز می تواند به همان اندازه سایر اقدامات پزشکی یا جراحی، خطرات جسمی را نیز به همراه داشته باشد.
برای درمان خطر در آسیب دیدگی بسیار ضروری است که در یک مرکز ثبت شده با متخصصین مجرب و حرفه ای به درمان بپردازید.
سقط جنین و افسردگی: آیا ارتباط مستقیمی وجود دارد؟
وجود ارتباط بین افسردگی بعد از سقط جنین همچنان بحث برانگیز است.
یک مطالعه که در سال 2015 منتشر شد، حاکی از آن است که افرادی که قبل از بارداری دچار مشکلات روانی هستند، ممکن است پس از خاتمه بارداری نیز در معرض خطر احساسات منفی باشند.
دانشمندان دیگر ، در گزارش 2008 در یک مطالعه 30 ساله ، تخمین زده اند که سقط جنین خطر ابتلا به اختلالات روانی زنان را بین 1.5 تا 5.5 درصد افزایش می دهد.
در سال 2008، کارگروه انجمن روانشناسی آمریکا (APA) در زمینه بهداشت روان و سقط جنین دریافت که به نظر می رسد شرایط خاصی باعث افزایش خطر افسردگی برای طیفی حاملگی ها شده است، از جمله این شرایط اتمام برنامه ریزی شده بارداری نیز هست.
این شرایط شامل موارد زیر است:
- فقر؛
- سابقه خشونت یا مشکلات عاطفی؛
- سابقه مصرف مواد مخدر یا الکل؛
- زایمان ناخواسته قبلی.
سازمان APA همچنین عوامل خطر زیر را برای افسردگی بعد از سقط جنین شناسایی کرده است:
- حس ایجاد لکه ننگ بر شخصیت فرد و عدم حمایت اجتماعی؛
- سابقه مشکلات روانی؛
- ویژگی های شخصیتی، مانند اعتماد به نفس پایین؛
- ویژگی های مربوط به بارداری، از جمله اینکه به خواسته فردن بوده است یا نه.
به نظر می رسد مهمترین عامل این باشد که آیا مشکلات بهداشت روانی قبل از بارداری وجود داشته است یا خیر.
انجمن بارداری آمریکا موارد زیر را بعنوان عواملی اضافه می کند که ممکن است خطر افسردگی را افزایش دهد:
- داشتن سقط به دلیل اجبار یا اقناع توسط دیگران؛
- تعارض اخلاقی یا اعتقادی به دلیل اعتقادات مذهبی یا دیدگاه های شخصی؛
- خاتمه دادن در مراحل دیر تر بارداری؛
- فقدان حمایت از طرف شریک زندگی یا افراد مهم دیگر؛
- پایان دادن به بارداری به دلیل ناهنجاری های ژنتیکی یا جنینی؛
- عوامل ژنتیکی و حوادث زندگی، مانند از دست دادن یکی از عزیزان، همچنین ممکن است خطر افسردگی را افزایش دهد.
سایر عوامل خطر احتمالی افسردگی عبارتند از:
- کم بودن توانایی کنار آمدن با فشارهای زندگی؛
- زن بودن؛
- قرار گرفتن در معرض عواملی که باعث استرس روزانه می شوند، مانند عدم امنیت مالی یا امنیت احساسی در روابط.
با این حال، دلایل دقیق افسردگی، از جمله افسردگی مربوط به بارداری، مشخص نیست.
در سال 2009، محققان APA خاطرنشان كردند كه در صورتی كه افراد سقط يا ادامه حاملگی را انتخاب كنند، خطر بهداشت روانی يكسان است.
یک مطالعه منتشر شده در BMJ در سال 2016 نتیجه گرفت که احتمال بروز علائم استرس پس از سانحه (PTSS) تا 4 سال پس از سقط برای کسانی که این جراحی را انجام می دهند بیش از کسانی نبود که به دلیل رسیدن به مراحل دیر تر یا نهایی بارداری قادر به انجام سقط نیستند.
یک مطالعه سوئدی نشان داد که تعداد کمی از زنان پس از خاتمه بارداریشان، دچار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شدند. آنها همچنین متذکر شدند که افرادی که دچار این آسیب شده اند، ضربه ای غیرمرتبط با این جراحی را تجربه کرده اند.
در آگوست 2018، محققان یافته هایی را منتشر کردند، مطالعه ای که در آن حدود 400000 زن در دانمارک شرکت کرده بودند. نتایج نشان می داد، اگرچه زنانی که سقط جنین می کنند بیشتر از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنند، اما عواملی که منجر به این شرایط می شدند اکثرا فارغ از خود بحث سقط بوده اند.
محققان نتیجه گرفتند: “سیاست های مبتنی بر این تصور که سقط جنین خود به سلامت روانی زنان آسیب می رساند ممکن است نادرست باشد.”
در مواردی افراد همچنین باید خطر افسردگی پس از خاتمه بارداری را در برابر خطرات احتمالی که برای سلامتی فرد در صورت ادامه بارداری وجود دارد بسنجند.
به عنوان مثال، یک مطالعه، زنانی را شامل می شد که می خواستند سقط کنند، اما قادر به این کار نبودند. برخی از این زنان طیف وسیعی از پیامد های بالقوه تهدید کننده سلامتی مانند اکلامپسی و خونریزی را تجربه کردند.
محققان برای درک کامل هرگونه ارتباط بین ختم بارداری و افسردگی باید تحقیقات بیشتری انجام دهند.
