فیبریلاسیون دهلیزی یا به اختصار A-fib یک ریتم غیر طبیعی قلب است که به عنوان آریتمی نیز شناخته می شود. جریان خون وارد شده از حفره های فوقانی قلب به حفره های پایین، از ضربان تا ضربان متفاوت است و قلب نمی تواند به طور مداوم خون را به بقیه بدن پمپ کند.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) تخمین می زنند که در حال حاضر بین 2.7 تا 6.1 میلیون نفر دارای A-fib باشند.
سن یک عامل مهم برای بالا بردن خطر ابتلا به این اختلال است. طبق مطالعات CDC، حدود 9 درصد از افراد بالای 65 سال در ایالات متحده دارای A-fib هستند، اما فقط دو درصد زیر 65 سال به آن مبتلا شده اند.
ضربان قلب معمولاً از یک نقطه در دهلیز راست، محفظه فوقانی راست قلب شروع می شود. با این حال، افراد مبتلا به A-fib ضربان قلبی دارند که از نقاط های متعدد ایجاد می شود، به این معنی که هم دهلیزها و هم بطن ها که حفره های پایین تر قلب هستند، با سرعت و کنترل خودشان تپش دارند.
آریتمی ممکن است علائمی ایجاد کند یا بدون علامت باشد. شناخت و درمان A-fib در اوایل پیشرفت آن می تواند احتمال جلوگیری از عوارض را تا حد زیادی کاهش دهد.
با ما در پزشک لاین همراه باشید. همچنین اگر نیاز فوری به مشاوره پزشکی آنلاین داشتید، میتوانید از مشاوره پزشکان ما در سایت پزشک لاین بهره مند شوید.
علائم فیبریلاسیون دهلیزی
فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است به هیچ وجه علائمی ایجاد نکند، و در صورت وجود علائم، ممکن است فقط به صورت نوبتی رخ دهند.
اغلب ضربان قلب فرد مبتلا به A-fib بالاتر از حد معمول است، اما این به تعداد سیگنال هایی که از دهلیزها به بطن می رسند بستگی دارد.
علائم رایج عبارتند از:
- تپش قلب، یا احساس ضربان قلب نامنظم؛
- نفس نفس زدن، خصوصاً در حالت صاف خوابیدن؛
- درد یا فشار در قفسه سینه؛
- فشار خون پایین؛
- سرگیجه، سبکی سر و غش کردن.
افرادی که علائمی ندارند، از ابتلای خود به A-fib آگاهی نخواهند داشت، بنابراین بدون درمان باقی میماند. اولین علامت A-fib ممکن است یک عارضه باشد، مانند سکته مغزی یا نارسایی قلبی.
علائم و زمان بروز یا تغییر شدت آن را کاملاً تحت نظر داشته باشید. آنها را ادداشت کنید و به پزشک خود نشان دهید. این به آنها کمک می کند تا تشخیص بهتری دهند و در مورد بهترین روش درمانی تصمیم بگیرند.
علت فیبریلاسیون دهلیزی
برخی عوامل خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش می دهند.
این شامل:
سن: هرچه سن فرد بالاتر رود، خطر A-fib بیشتر می شود.
فشار خون بالا: فشار خون بالا در طولانی مدت می تواند فشار وارده به قلب و در نتیجه خطر ابتلا به A-fib را افزایش دهد.
آمبولی ریه: لخته شدن خون در ریه خطر A-fib را افزایش می دهد.
بیماری قلبی: افراد مبتلا به شرایط زیر بیشتر در معرض خطر A-fib هستند:
- بیماری دریچه قلب؛
- نارسایی قلبی؛
- بیماری عروق کرونر؛
- سابقه حمله قلبی.
مصرف بیش از حد الکل: مردانی که بیش از دو بار در روز می نوشند و زنانی که روزانه بیش از یک نوشیدنی می نوشند در معرض خطر افزایش A-fib قرار دارند.
اعضای خانواده با A-fib: سابقه خانوادگی این بیماری خطر ابتلا به آن را افزایش می دهد.
سایر بیماری های مزمن: سایر مشکلات پزشکی طولانی مدت، از جمله مشکلات تیروئید، آسم، دیابت و چاقی، ممکن است در خطر A-fib نقش داشته باشند.
آپنه خواب: در افراد مبتلا به این بیماری، به خصوص در موارد شدید، احتمال ابتلا به A-fib بیشتر است.
عمل جراحی: اختلال A-fib معمولاً مستقیماً پس از جراحی قلب ایجاد می شود.
درمان فیبریلاسیون دهلیزی
هدف از درمان A-fib بهبود علائم و کاهش خطر عوارض است. برای برخی از افراد، برگرداندن قلب به ریتم طبیعی بهترین گزینه است.
برای برخی نیز، پزشک تشخیص میدهد که ریتم نامنظم را در جای خود رها کند و برای کنترل ضربان قلب بالا و جلوگیری از تشکیل لخته های خون، دارو تجویز کند.
پزشک علاوه بر توصیه به داشتن سبک زندگی سالم، بسته به علائم، سایر بیماری های فرد و سلامت کلی او، مناسب ترین روش درمانی را تعیین می کند.
داروها
در A-fib، از داروها برای کنترل ضربان قلب و جلوگیری از تشکیل لخته خون استفاده می شود. گاهی اوقات برای بازیابی ریتم منظم از داروها یا روش های خاصی استفاده می شود.
جلوگیری از لخته شدن خون
هنگامی که یک پزشک تصمیم بگیرد بهترین گزینه اجازه دادن به فرد است که در A-fib بماند، ممکن است داروهای ضد انعقادی یا داروهای رقیق کننده خون تجویز کند. این داروها لخته شدن خون را دشوارتر می کنند.
اما قطع خونریزی در شخصی که این داروها را مصرف می کند نیز دشوارتر می شود. پزشک خطر ایجاد لخته را در مقابل خطر خونریزی های جدی مثل خونریزی در مغز ارزیابی می کند.
این داروها عبارتند از:
- وارفارین
- داروهای ضد انعقاد خوراکی با اثر مستقیم (DOAC)، از جمله ریوروکسابان، آپیکسابان و ادوکسابان
- افراد مسن که خطر افتادن آنها بیشتر است، اغلب از آسپیرین استفاده می کنند اما در عین حال خطر تشکیل لخته نیز زیاد است. آسپرین عامل لخته شدن را کاهش می دهد اما تاثیر کمتری نسبت به سایر دارو ها در این زمینه دارد، بنابراین کنترل خونریزی آسان تر است.
- افرادی که از وارفارین یا سایر عوامل ضد انعقادی استفاده می کنند باید به سایر متخصصان و پزشکان معالج خود اطلاع دهند که فی الحال تحت چه داروهایی هستند، خصوصا اگر نیازمند عمل جراحی هستند یا دچار حادثه یا تصادف شده اند.
هنگام مصرف داروهای ضد انعقاد، اطمینان حاصل کنید که پزشک در مورد هرگونه بارداری برنامه ریزی شده یا موجود یا علائم خونریزی مانند:
- کبودی بسیار بزرگ؛
- حالت تهوع و سبکی سر؛
- استفراغ کردن خون؛
- سرفه کردن خون؛
- جریان قاعدگی غیرمعمول و سنگین؛
- لثه هایی که به طور منظم خونریزی می کنند؛
- مدفوع خونی یا سیاه؛
- خون در ادرار؛
- کمر درد ناگهانی که بسیار شدید است.
داروهای رقیق کننده خون را دقیقاً همانطور که دکتر برای بیشترین احتمال جلوگیری از عارضه مربوط به لخته شدن و جلوگیری از نازک شدن بیش از حد خون تجویز کرده است، مصرف کنید.
مدیریت ضربان قلب
اگر ضربان قلب شدید است، پایین آوردن آن برای جلوگیری از نارسایی قلبی و کاهش علائم A-fib مهم است.
چندین دارو می توانند با کاهش سرعت هدایت سیگنال هایی که قلب را تحریک به انقباض می‌کنند، کمک کند.
این داروها شامل:
مسدود کننده های بتا، مانند پروپرانولول، تیمولول و آتنولول
مسدود کننده های کانال کلسیم، مانند دیلتیازم و وراپامیل
دیگوکسین
عادی سازی ریتم قلب
پزشکان ممکن است به جای استفاده از داروهای رقیق کننده خون و داروی کنترل کننده ضربان قلب، سعی کنند ریتم قلب را به حالت طبیعی برگردانند که این عمل کاردیوژناسیون شیمیایی یا کاردیوژناسیون دارویی نامیده می شود.
داروهایی به نام مسدود كننده های كانال سدیم مانند فلكائینید و كینیدین و مسدود كننده های كانال پتاسیم مانند آمیودارون و سومالول نمونه هایی از داروها هستند كه به تبدیل A-fib به ریتم منظم قلب كمك می كنند.
رویه ها
هنگامی که فرد داروی A-fib مورد نیاز برای کسی که ریتم قلبی نامنظم دارد را تحمل نمی کند یا به کاردیوژناسیون دارویی پاسخ نمی دهد، می توان از روش های جراحی و غیر جراحی برای کنترل ضربان قلب یا تلاش برای تبدیل آن به ریتم منظم استفاده کرد که از عوارض ناشی از A-fib نیز جلوگیری میکند.
گزینه های تبدیل A-fib به ریتم منظم شامل موارد زیر است:
جراحی الکتریکی: جراح شوک الکتریکی به قلب وارد می کند، که برای مدت کوتاهی ریتم غیر طبیعی را به ضربان منظم باز می گرداند. قبل از انجام عمل جراحی قلب، آنها اغلب اکوکاردیوگرام را با قرار دادن یک دوربین از راه گلو برای ایجاد تصویر از قلب انجام می دهند تا مطمئن شوند هیچ لخته ای در قلب وجود ندارد.
در صورت یافتن لخته، پزشک داروی ضد انعقادی را برای چند هفته برای حل آن تجویز می کند. پس از آن کاردیوورژن امکان پذیر خواهد بود.
فرسایش کاتتر: با این کار بافتی که باعث ریتم نامنظم می شود را از بین می برد و قلب را به یک ریتم منظم برمی گرداند. در صورت بازگشت A-fib ممکن است لازم باشد جراح این روش را تکرار کند.
جراح گاهی اوقات ناحیه ای را که سیگنالها بین دهلیزها و بطن ها حرکت می کنند از بین می برد. با این کار A-fib متوقف می شود، اما قلب دیگر نمی تواند سیگنالی برای تنظیم ضربان بفرستد. در این موارد، نیاز است که جراح یک دستگاه ضربان ساز بر روی قلب نصب کند.
فرسایش جراحی: بافتی از قلب را که باعث ریتم نامنظم می شود نیز می توان در یک عمل جراحی قلب باز که اصطلاحا روش پیچ و خم نامیدن می‌شود، از بین برد. یک جراح اغلب این روش را در کنار عملیات های ترمیم قلب انجام می دهد.
قرار دادن ضربان ساز: این دستگاه به قلب دستور می دهد تا مرتباً بتپد. گاهی اوقات یک جراح یک ضربان ساز را در فردی با A-fib با ضربان نوبتی قرار می دهد که فقط به صورت متناوب رخ می دهد.
هنگامی که یک پزشک احساس کند که بیماری دیگری مسئول A-fib است، مانند پرکاری تیروئید یا آپنه خواب، بیماری اساسی را در کنار آریتمی درمان می کنند.
عوارض فیبریلاسیون دهلیزی
اختلال A-fib می تواند زمینه های تهدید های بالقوه برای سلامت فرد و زندگی را ایجاد کند.
لخته شدن خون
اگر قلب به طور منظم نتپد، خون می تواند در دهلیزها جمع شود و این انباشت خون ممکن است لخته شود.
بخشی از لخته، به نام آمبول، ممکن است از بین رفته و از طریق جریان خون به قسمت های مختلف بدن سفر کند و باعث انسداد شود.
آمبول می تواند جریان خون در کلیه ها، روده، طحال، مغز یا ریه ها را محدود کند. لخته خون می تواند کشنده باشد.
سکته
سکته مغزی هنگامی اتفاق می افتد که آمبول شریان مغز را مسدود کرده و جریان خون در بخشی از مغز را کاهش دهد یا متوقف می کند.
علائم سکته مغزی بسته به بخشی از مغز که در آن رخ می دهد متفاوت است. آنها می توانند شامل ضعف در یک طرف بدن، گیجی، مشکلات بینایی و همچنین مشکلات گفتاری و حرکتی باشند.
طبق CDC سکته مغزی یکی از دلایل اصلی ناتوانی در ایالات متحده و پنجمین علت شایع مرگ است.
نارسایی قلبی
اختلال A-fib می تواند منجر به نارسایی قلبی شود، به ویژه هنگامی که ضربان قلب زیاد است. وقتی ضربان قلب نامنظم باشد، میزان جریان خون از دهلیزها به بطن ها برای هر ضربان قلب متفاوت خواهد بود.
بنابراین ممکن است بطن ها قبل از ضربان قلب پر نشوند. قلب نتواند خون کافی را به بدن پمپ کند و مقدار خون منتظر گردش بدن در ریه ها و مناطق دیگر جمع می شود.
اختلال A-fib همچنین می تواند علائم هر گونه نارسایی قلبی زمینه ای را تشدید کند.
مشکلات شناختی
یک مطالعه در ژورنال انجمن قلب آمریکا نشان داد که افراد مبتلا به A-fib در دراز مدت بیشتر دچار مشکلات شناختی و زوال عقل هستند که هیچ ارتباطی با کاهش جریان خون در مغز ندارند.
جلوگیری از بوجود آمدن این اختلال
کنترل عواملی که خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش می دهند می تواند به جلوگیری از آن کمک کند.
رژیم غذایی را مدیریت کنید: یک رژیم غذایی سالم برای قلب می تواند به جلوگیری از A-fib و سایر بیماری های قلبی کمک کند. رژیم غذایی دش که انجمن قلب آمریکا (AHA) از آن حمایت می کند، اثرات محافظتی بر سلامت قلب نشان داده است.
پرهیز از مواد مضر: تنباکو، الکل و برخی داروهای غیرقانونی مانند کوکائین می توانند به قلب آسیب برسانند. با یا بدون تشخیص A-fib، حذف کامل تنباکو و مواد تغییر دهنده روحیه و تعدیل مصرف الکل برای محافظت از قلب حیاتی است. این مسئله در شخصی که قبلا A-fib را تجربه کرده است نیز مهم است.
مدیریت استرس: استرس می تواند فشار خون و ضربان قلب را افزایش دهد، که فعالیت قلب را سخت تر می کند. کنترل سطح استرس می تواند به پیشگیری از پیشرفت و توسعه A-fib کمک کند. ورزش های تنفسی، هوشیاری، مراقبه و یوگا همه می توانند به کاهش استرس کمک کنند.
ورزش: یک سبک زندگی فعال از نظر جسمی تأثیرات زیادی بر سلامت قلب دارد و می تواند به تقویت قلب کمک کند، خطر ابتلا به A-fib و سایر بیماری های قلبی را کاهش دهد.
خلاصه مطلب
فیبریلاسیون دهلیزی نوعی اختلال است که باعث ریتم نامنظم قلب می شود.
این بیماری بیشتر در سنین بالای 65 سال اتفاق می افتد و ممکن است علائمی ایجاد کند یا بدون علامت باشد. این وضعیت می تواند منجر به سکته مغزی شود وقتی که خون در قلب جمع شده و لخته ای تشکیل می شود که به مغز می رود.
تنظیم سبک زندگی که می تواند به جلوگیری از A-fib کمک کند شامل رژیم غذایی سالم برای قلب، محدود کردن مصرف الکل، عدم استعمال سیگار و ورزش منظم است.
دو گزینه درمانی وجود دارد. یک پزشک ممکن است اجازه دهد ریتم نامنظم ادامه یابد اما ضربان قلب را کنترل کرده و داروی ضد انعقادی برای جلوگیری از سکته مغزی تجویز کند. در غیر این صورت، پزشک ممکن است سعی کند ریتم نامنظم را با استفاده از دارو یا روش های دیگر به حالت عادی برگرداند.
