کیست شکلاتی، کیست تخمدانی است که داخل آن پر از خون قدیمی است. کیست شکلاتی یا آندومتریوز، سرطانی نیست؛ هرچند این نوع کیست باعث بروز مشکل باروری می شود.
بین 20تا40 درصد افراد مبتلا به آندومتریوز، به کیست شکلاتی مبتلا هستند. در این مقاله از وب سایت پزشک لاین، به بررسی علل، علائم و درمان کیست شکلاتی، همچنین به تاثیر آندومتریوز و این کیست ها بر باروری می پردازیم. اگر نیاز فوری به گفتگو با پزشک دارید، میتوانید با مراجعه به بخش مشاوره آنلاین پزشکی، با بهترین متخصصان ما گفتگو کنید.
علت کیست شکلاتی
آندومتریوز باعث بروز کیست شکلاتی می شود. بافت آندومتر روی رحم قرار دارد و آندومتریوز باعث رشد این بافت در خارج از رحم نیز می شود. بافت آندومتر به تخمدان ها، لوله های رحم و اندام های اطراف مانند مثانه متصل می شود؛ به همین علت، خانم با قاعدگی دردناک و سنگین مواجه خواهد شد.
پزشکان با توجه به میزان گسترش بافت آندومتر به سایر نقاط بدن، آندومتریوز را به چند مرحله تقسیم می کنند. مراحل 3 و 4 شدیدتر هستند و بیشتر باعث بروز آندومتریوز می شوند.
اگر فرد مبتلا به آندومتریوز درمان نشود، ممکن است وضعیت آندومتریوز شدیدتر شود و کیست های شکلاتی به وجود آیند. کیست شکلاتی، کیسه های حاوی خون قدیمی است. این کیست ها به تخمدان متصل می شوند و می توانند روی نحوه عملکرد تخمدان تأثیر بگذارند. در بعضی موارد، کیست های شکلاتی ممکن است فعالیت تخمدان ها را متوقف کنند؛ همین امر باعث جلوگیری از بارداری می شود.
پزشکان نمی دانند چه عواملی باعث ابتلا به آندومتریوز می شود. بیشتر تحقیقات نشان داده است که استروژن نقشی مهمی در بروز آندومتریوز دارد. هرچند، محققان مطمئن نیستند که چرا این هورمون در برخی افراد باعث بروز این بیماری می شود. عوامل خطرساز که باعث بروز آندومتریوز و کیست شکلاتی می شوند، عبارتند از:
ژنتیک: افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به آندومتریوز دارند به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا می شوند.
جریان قاعدگی رتروگراد: هنگامی رخ می دهد که در طول قاعدگی خون در جهت معکوس حرکت می کند، و لوله های رحمی به سمت بالا حرکت می کنند.
اختلالات ایمنی: برخی از مشکلات سیستم ایمنی بدن، به ویژه اختلالات خود ایمنی، ممکن است باعث بروز آندومتریوز شود.
آسیب ها: آسیب به رحم یا ساختارهای اطراف آن باعث افزایش خطر ابتلا به آندومتریوز می شود. به عنوان مثال، این آسیب ها می توانند در حین سزارین ایجاد شوند.
علائم کیست شکلاتی
تشخیص کیست شکلاتی فقط از طریق علائم امکان پذیر نیست. پزشک باید تخمدان ها را از طریق سونوگرافی معاینه کند. برای تشخیص قطعی این نوع کیست، پزشک متخصص بافت زیر پوست را معاینه می کند. اگر هنوز مطمئن نباشد که این بافت از چه نوع کیستی است، ممکن است برای تجزیه و تحلیل از آن نمونه برداری کند. علائم کیست شکلاتی شبیه علائم آندومتریوز است که عبارتند از:
- قاعدگی دردناک؛
- درد لگن؛
- درد در هنگام رابطه جنسی؛
- مشکل گوارشی؛
- حرکات روده ای دردناک؛
- دوره های قاعدگی شدید؛
- ناتوانی در باروری.
درمان کیست شکلاتی
درمان کیست شکلاتی به علائم و همچنین تمایل فرد به بارداری بستگی دارد. در برخی موارد، پزشک ممکن است منتظر بماند و بعد از انجام آزمایش ها و سونوگرافی تشخیص دهد که کیست رشد می کند یا نه.
پزشکان ممکن است انجام عمل جراحی یا برداشتن کیست را در مواقع زیر توصیه کنند:
- کیست بسیار بزرگ است؛
- قاعدگی دردناک است؛
- علائم ناباروری وجود دارد.
پس از جراحی، آندومتریوم و سایر علائم آندومتریوز می تواند دوباره ظاهر شود؛ بنابراین ممکن است چند روش برای درمان لازم باشد. گاهی اوقات، پزشکان روشی به نام «اووفرکتومی» را انتخاب می کنند؛ با استفاده از این روش تخمدان ها برداشته می شوند و علائم آندومتریوز کمتر می شود. با این حال، پزشکان این روش درمانی را برای خانم هایی که شانس باروری دارند، توصیه نمی کند.
پزشک بعد از انجام سونوگرافی می تواند تشخیص دهد که کیست از نوع آندومتریوز است یا خیر. به ندرت، کیست آندومترویز سرطانی است. بنابراین، در صورتی که کیست بزرگتر از 4 سانتی متر یا در حال رشد باشد، پزشک ممکن است خارج کردن آن را توصیه کند.
باروری
کیست شکلاتی ممکن است روی باروری تأثیر بگذارد. همچنین آندومتریوز می تواند باعث شود که فرد به سختی باردار شود. رابطه بین آندومتریوز و ناباروری هنوز کاملاً مشخص نیست. رشد آندومتر و آندومتریوم، ممکن است باعث بروز التهاب شود که این می تواند عملکرد تخمک را در رحم دشوارتر کند. التهاب به جنین در حال رشد آسیب می رساند.
همچنین، آندومتریوما می تواند باعث دشواری تولید تخمک سالم در تخمدان ها شود. اگر تخمک گذاری کمتر اتفاق بیفتد یا تخمک ها زیاد سالم نباشند، احتمال بارداری کاهش پیدا می کند. آندومتریوم به صورت قطعی باعث ناباروری نمی شود. در واقع، عده ای از خانم های مبتلا به آندومتریوز پیشرفته و کیست شکلات به راحتی باردار می شوند.
برخی از تحقیقات نشان داده است که برداشتن این کیست ممکن است به تخمدان ها آسیب برساند یا ذخیره تخمک را کاهش دهد؛ به همین دلیل مانع باروری می شود. اگر خانمی قصد لقاح آزمایشگاهی (IVF) را داشته باشد، برداشتن کیست با جراحی می تواند روند کار را دشوارتر کند و به احتمال زیاد شانس بارداری را افزایش نمی دهد. با این حال، برای خانم هایی که قصد دارند بدون روش IVF باردار شوند، برداشتن کیست شکلاتی با جراحی، ممکن است باعث شود که به راحتی باردار شوند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره ی مزایا و خطرات جراحی کیست تخمدان با یک پزشک متخصص زنان مشورت کنید. متخصص زنان یک برنامه ی درمانی شخصی سازی شده را برای درمان کیست و علائم به شما ارائه خواهد داد.
دورنما
کیست شکلاتی، غیرسرطانی است. از هر 42 نفر مبتلا به آندومتریوز، 1 نفر به سرطان تخمدان مبتلا می شود. در نتیجه، برخی از پزشکان ممکن است به افرادی که سابقه آندومتریوم یا آندومتریوز دارند، توصیه کنند که آزمایش ها و معاینات بیشتری انجام دهند.
آندومتریوز به احتمال زیاد باعث بروز مشکلات جدی مانند: مشکلات باروری، قاعدگی دردناک و درد در حین رابطه جنسی می شود. رایج ترین عارضه ی آندومتریوم و آندومتریوز، ناباروری است. حدود 25-50 درصد زنان نابارور، مبتلا به آندومتریوز هستند و 30 تا 50 درصد از زنان مبتلا به آندومتریوز ناباروری دارند.
به دلیل اینکه علائم کیست شکلاتی مشابه علائم آندومتریوز است، تشخیص این دو کیست بعد از انجام آزمایش و سونوگرافی های لازم امکان پذیر می شود. اگر خانمی در دوران قاعدگی، با علائم دردناک، سنگین، یا مشاهده لخته های خون مواجه شد، باید سریعاً به متخصص زنان مراجعه کند. علاوه براین، خانم مبتلا به آندومتریوز در صورت بدتر شدن علائم یا مشکل بارداری باید به پزشک مراجعه کند.
